خدمات دندانپزشکی اطفال چیست؟ (انواع، هزینه و مراقبت‌ها)
بسیاری از خانواده‌ها به اشتباه تصور می‌کنند که دندان‌های شیری به دلیل موقت بودن، نیازی به ترمیم و مراقبت جدی ندارند. اما واقعیت این است که مراقبت از دندان‌های شیری نه تنها اهمیت زیادی دارد، بلکه امری کاملاً ضروری است. توجه به بهداشت دهان و دندان در همین دوران کودکی، زمینه ساز سلامت و استحکام دندان‌ها در دوره بزرگسالی خواهد بود و بی‌توجهی به سلامت دندان‌های کودکان می‌تواند منجر به مشکلات جدی و پیچیده دندانی در دوران بزرگسالی شود. ما در کلینیک دندانپزشکی آدنیس، مجموعه‌ای از خدمات پیشگیرانه و درمانی اطفال را ارائه می‌دهیم که هدف، حفظ سلامت دهان و دندان کودک و فراهم کردن شرایط مناسب برای رشد دندان‌های دائمی است. در این بخش با انواع خدمات دندانپزشکی اطفال و اهمیت آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم تا بتوانید بهتر و آگاهانه‌تر مراقب سلامت دندان‌های فرزندتان باشید.
خدمات دندانپزشکی اطفال چیست؟
دندانپزشکی اطفال شاخه‌ای تخصصی از علم دندانپزشکی است که به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های دهان و دندان کودکان و نوجوانان می‌پردازد. متخصصان این حوزه با در نظر گرفتن شرایط جسمی و روحی خاص هر کودک، تلاش می‌کنند تا سلامت دهان و دندان او را از سال‌های اولیه زندگی تا پایان دوران نوجوانی حفظ کنند.
متخصص دندانپزشکی اطفال که گاهی با عنوان «پدودنتیست» شناخته می‌شود. علاوه بر درمان مشکلات دندانی، آموزش عادت‌های صحیح بهداشتی مانند مسواک زدن اصولی و استفاده از نخ دندان را هم به کودکان و خانواده‌ها ارائه می‌دهد.
به طور خلاصه، اصلی‌ترین اقداماتی که توسط متخصص دندانپزشکی اطفال انجام می‌شوند، عبارتند از:
- ارزیابی روند رشد دندان‌ها و فک کودکان
- درمان انواع آسیب‌های دهان و دندان کودکان
- پیشگیری از بروز آسیب‌ها و بیماری‌های دهان و دندان
- آموزش و راهنمایی درباره مراقبت‌های بهداشتی روزمره
- مدیریت مشکلات رفتاری یا جسمی مرتبط با سلامت دهان
رایج‌ترین خدمات دندانپزشکی اطفال
دندان‌های شیری کودکان معمولاً بین ۶ تا ۱۲ سالگی به طور طبیعی می‌افتند. اما این دندان‌ها نقش مهمی در گفتار، جویدن و همچنین رشد و رویش صحیح دندان‌های دائمی دارند. از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند کج شدن دندان‌های دائمی، رویش نامناسب یا کمبود فضا در فک شود که در آینده نیازمند درمان‌های ارتودنسی خواهد بود. به همین دلیل، مراقبت از دندان‌های شیری و رسیدگی به سلامت آن‌ها از همان سال‌های ابتدایی زندگی ضروری است.
برخی از مهم‌ترین و پرکاربردترین خدمات دندانپزشکی کودکان عبارتند از:
۱- ترمیم دندان‌های شیری و دائمی
یکی از مهم‌ترین خدمات دندانپزشکی اطفال، ترمیم دندان‌های شیری و دائمی است. از آنجا که بسیاری از کودکان تمایل زیادی به خوردن خوراکی‌های شیرین دارند، خطر پوسیدگی دندان در آن‌ها بیشتر از بزرگسالان است. به همین دلیل، آموزش عادت‌های صحیح بهداشتی مانند مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان از سنین پایین اهمیت زیادی دارد.
با این حال، اگر علائمی مانند لکه‌های سیاه، حساسیت به سرما یا شیرینی یا درد هنگام جویدن در دندان‌های کودک مشاهده شد، مراجعه سریع به دندانپزشک متخصص ضروری است. چرا که پوسیدگی‌های درمان نشده می‌توانند منجر به عفونت، تشکیل آبسه و حتی از دست رفتن دندان شوند.
۲- عصب کشی دندان‌های شیری یا واقعی کودکان
زمانی که پوسیدگی دندان کودک عمیق است اما هنوز به مرحله آبسه یا عفونت جدی نرسیده، دندانپزشک متخصص با انجام فرآیندی به نام پالپوتومی، عصب آسیب دیده را خارج کرده و دندان را ترمیم می‌کند. این درمان کمک می‌کند تا دندان شیری تا زمان افتادن طبیعی خود سالم باقی بماند و کودک بتواند به راحتی غذا بخورد و رشد مناسبی داشته باشد.
عصب کشی دندان یکی از روش‌های درمانی مؤثر و بی‌خطر است که به متوقف کردن دندان درد و حفظ دندان‌های آسیب دیده به دلیل پوسیدگی یا مشکلات دیگر کمک می‌کند. در واقع به جای کشیدن دندان‌های شیری که آسیب دیده یا عفونی شده‌اند، عصب کشی و درمان‌های مشابه می‌توانند این دندان‌ها را حفظ کنند تا کودک با مشکلات کمتری مواجه شود.
۳- باندینگ دندان‌های شکسته کودکان
شکستگی‌ها و آسیب‌های جزئی دندان‌های جلویی که ممکن است هنگام بازی و تحرکات مختلف کودک ایجاد شده باشند، از جمله موارد رایج آسیب‌های دندانی کودکان محسوب می‌شوند. در چنین مواردی، دندانپزشک متخصص اطفال معمولاً از مواد ترمیمی مانند رزین‌های کامپوزیتی استفاده می‌کند که با نام «باندینگ» شناخته می‌شوند. این مواد که از نظر رنگ و ظاهر بسیار شبیه به دندان طبیعی هستند، به خوبی با دندان کودک هماهنگ می‌شوند و از دوام بالایی برخوردارند.
۴- روکش دندان‌های کودکان
در مواقعی که پوسیدگی یا آسیب دندان شیری گسترده باشد و بخش زیادی از تاج دندان از بین رفته باشد، استفاده از روکش دندان پیشنهاد می‌شود. در چنین شرایطی از روکش‌های فلزی پیش ساخته‌ای استفاده می‌شود که به نام روکش اس اس کرون (S.S. Crown) شناخته می‌شوند. این روکش‌ها در اندازه‌های مختلف موجود هستند. پس از انتخاب سایز مناسب روی دندان کودک چسبانده می‌شوند تا از آن در برابر شکستگی و پوسیدگی مجدد محافظت کنند.
این روکش‌ها تا زمان افتادن طبیعی دندان شیری در دهان باقی می‌مانند و هنگام جایگزینی دندان دائمی، همراه با دندان شیری به طور طبیعی از دهان خارج می‌شوند. بدون اینکه نیاز به دخالت یا برداشتن جداگانه داشته باشند.
۵- فلورایدتراپی دندان کودکان
یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان، استفاده از فلورایدتراپی است. فلورایدتراپی به معنای استفاده دوره‌ای و موضعی از فلوراید بر روی دندان‌های کودکان است که باعث افزایش مقاومت مینای دندان‌ها در برابر حمله باکتری‌ها و عوامل پوسیدگی می‌شود.
فلوراید باعث بازسازی و معدنی شدن مجدد مینای دندان می‌شود و حتی می‌تواند روند پوسیدگی‌های اولیه را متوقف کند. به همین دلیل، این درمان از اصلی‌ترین اقدامات پیشگیرانه در دندانپزشکی اطفال به شمار می‌رود.
علاوه بر انجام فلورایدتراپی در مطب، دندانپزشک ممکن است استفاده منظم از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید را هم به ویژه برای کودکان بالای ۶ سال توصیه کند. مصرف این دهان‌شویه‌ها دو تا سه بار در هفته، نقش مؤثری در حفظ سلامت دندان‌ها و کاهش احتمال ایجاد حفره‌های دندانی خواهد داشت.
۶- کشیدن دندان کودکان
وقتی زمان افتادن دندان‌های شیری فرا می‌رسد و برخی از آن‌ها نیاز به کشیدن پیدا می‌کنند، بهترین گزینه مراجعه به دندانپزشک متخصص اطفال است. این متخصص با مهارت و دقت ویژه‌ای که دارد، فرایند کشیدن دندان را به گونه‌ای انجام می‌دهد که کودک شما کمترین درد و ناراحتی را احساس کند و روند بهبودی به خوبی طی شود.
۷- فیشورسیلانت دندان کودکان
یکی از بخش‌های دندان که بیشترین آسیب پذیری را در برابر پوسیدگی دارد، سطح جونده دندان‌های آسیاب است. این قسمت‌ها پر از شیارهای ریز و عمیق هستند که مواد غذایی می‌توانند به راحتی در آن‌ها گیر کنند و باعث بروز پوسیدگی شوند.
برای محافظت از این نقاط حساس، متخصصان دندانپزشکی اطفال از روشی به نام فیشورسیلانت یا شیارپوش استفاده می‌کنند. در این روش، یک لایه نازک از ماده‌ای رزینی همرنگ دندان روی شیارهای عمیق و حفره‌ها قرار داده می‌شود تا آن‌ها را صاف و هموار کند. با مسطح شدن این شیارها، تجمع باقیمانده‌های مواد غذایی کاهش یافته و احتمال پوسیدگی به طور چشمگیری کم می‌شود.
۸- فضا نگهدارنده دندان کودکان
وقتی دندان شیری کودک می‌افتد یا به هر دلیلی کشیده می‌شود، دندان‌های کناری تمایل دارند به سمت فضای خالی حرکت کنند و آن را پر کنند. این حرکت طبیعی در برخی مواقع می‌تواند مفید باشد، مثل زمانی که متخصص ارتودنسی برای رفع مشکل شلوغی و نامرتبی دندان‌ها، یکی از دندان‌ها را می‌کشد. در این حالت، دندان‌های کناری به سمت فضای خالی حرکت می‌کنند و منجر به صاف‌تر شد ردیف دندان‌ها می‌شوند.
اما در برخی شرایط، این حرکت می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی شود. تصور کنید که دندان آسیاب دوم شیری کودک به دلیل پوسیدگی شدید قابل ترمیم نیست و باید کشیده شود. وقتی این دندان کشیده شود، دندان پشت آن به جلو حرکت می‌کند تا جای خالی را پر کند. اما مشکل اینجاست که دندان دائمی آسیاب دوم هنوز زیر لثه و در انتظار زمان رویش است. اگر فضای لازم توسط دندان‌های مجاور پر شود، دندان دائمی نمی‌تواند به درستی بیرون بیاید و ممکن است نهفته یا نیمه نهفته باقی بماند.
در این موارد، فضا نگهدارنده دندان کودکان نقش حیاتی ایفا می‌کند. این وسیله ساده اما مؤثر، مانع حرکت دندان‌های مجاور به سمت فضای خالی می‌شود. در ضمن فضای لازم برای رویش بدون مشکل دندان دائمی را حفظ می‌کند.
با استفاده به موقع از فضا نگهدارنده دندان می‌توان از بسیاری از مشکلات پیچیده‌تر دندانی و ارتودنسی در آینده پیشگیری کرد و سلامت دهان کودک را تضمین نمود.
۹- ارتودنسی دندان کودکان
ارتودنسی یکی از شاخه‌های تخصصی دندانپزشکی است که با کمک ابزارهایی مانند سیم‌ها، براکت‌ها و پلاک‌های ارتوپدی، دندان‌های کج یا نامرتب را به تدریج حرکت می‌دهد و در جای مناسب خود قرار می‌دهد. این روش نه تنها باعث هماهنگی ردیف دندان‌ها می‌شود، بلکه رشد صحیح فک را هم هدایت می‌کند و از بروز مشکلات پیچیده‌تر در آینده پیشگیری خواهد کرد.
متخصص ارتودنسی کودکان (ارتودنتیست) پس از بررسی دقیق عکس‌ها، معاینه فک، دندان‌ها و لثه‌ها تشخیص می‌دهد که آیا در حال حاضر ارتودنسی بهترین راهکار درمانی برای فرزندتان هست یا لازم است اقدامات دیگری انجام شود. در برخی موارد هم ارتودنتیست با توجه به شرایط و سن کودک توصیه می‌کند که درمان ارتودنسی به زمان مناسب‌تری موکول شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
به همین دلیل اگر احساس می‌کنید فرزندتان دندان‌های نامرتبی دارد یا در هنگام جویدن و حرف زدن با مشکل مواجه است، بهتر است در اولین فرصت به یک متخصص ارتودنسی کودکان مراجعه کنید تا شرایط دهان و دندان او به طور کامل ارزیابی شود.
از چه سنی کودکان به خدمات دندانپزشکی نیاز دارند؟
خدمات دندانپزشکی اطفال شاخه‌ای است که به مراقبت و پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان در کودکان ۳ تا ۱۲ سال اختصاص دارد. اما مراقبت‌های دهان و دندان از همان لحظه رویش اولین دندان شیری کودک یعنی حدود ۶ ماهگی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
اولین ویزیت دندانپزشکی کودک معمولاً پس از رویش اولین دندان‌های شیری و در حدود یک سالگی توصیه می‌شود. در این زمان، دندانپزشکان علاوه بر بررسی سلامت دندان‌ها، والدین را درباره حذف عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت، استفاده طولانی مدت از پستانک، جویدن ناخن و تنفس از راه دهان راهنمایی می‌کنند. این مجموعه اقدامات در رشد صحیح دندان‌ها و فک کودک نقش بسیار مهمی دارند. والدین با کسب آگاهی درباره بهداشت دهان و دندان و روش‌های مراقبتی می‌توانند نقش مؤثری در حفظ سلامت دندان‌های شیری فرزندشان ایفا کنند.
وظایف دندانپزشک اطفال هنگام مواجهه با کودک چیست؟
کار کردن با کودکان مخصوصاً وقتی که درد دارند، کار ساده‌ای نیست. کودکان ممکن است به دلیل اضطراب یا ناراحتی، واکنش‌های احساسی متفاوتی از خود نشان دهند و خلق و خوی آن‌ها در این شرایط تغییر کند. به همین دلیل، دندانپزشک اطفال باید صبر زیاد، درک بالا و مهارت کافی در مدیریت رفتار کودک داشته باشد.
متخصص دندانپزشکی اطفال ابتدا با والدین صحبت می‌کند تا درباره وضعیت سلامت دهان و دندان، میزان ترس یا اضطراب کودک و سابقه رفتاری او اطلاعات دقیق‌تری به دست آورد. سپس والدین را در جریان مراحل درمان قرار می‌دهد و از آن‌ها می‌خواهد کودک را از نظر ذهنی برای مراجعه آماده کنند.
یکی از مهم‌ترین وظایف دندانپزشک، ایجاد رابطه‌ای صمیمی و دوستانه با کودک است. این ارتباط مثبت به کودک کمک می‌کند تا احساس امنیت داشته باشد و همکاری لازم را در طول درمان نشان دهد.
در نهایت، دندانپزشک با استفاده از تکنیک‌های علمی و روانشناختی مدیریت رفتار تلاش می‌کند تا تجربه‌ای آرام و بدون اضطراب برای کودک رقم بزند.
آیا هزینه خدمات دندانپزشکی اطفال با بزرگسالان برابر است؟
خیر، هزینه‌های دندانپزشکی کودکان معمولاً با دندانپزشکی بزرگسالان تفاوت قابل توجهی دارد. دلیل این تفاوت، ماهیت و نوع خدمات ارائه شده است. خدمات دندانپزشکی اطفال نیازمند تخصص، تجهیزات خاص و روش‌های متناسب با شرایط روحی و جسمی کودک می‌باشند که این موضوع باعث تفاوت در هزینه‌ها می‌شود.
به همین دلیل، هزینه‌هایی که در دندانپزشکی اطفال دریافت می‌شود، معمولاً متفاوت و در برخی موارد بیشتر از هزینه دندانپزشکی بزرگسالان است. این تفاوت نه تنها به دلیل پیچیدگی درمان‌ها بلکه به دلیل اهمیت مراقبت ویژه و ایجاد محیطی آرام و مناسب برای کودکان است.
چرا مراقبت از دندان کودکان اینقدر اهمیت دارد؟
رشد دندان‌های شیری کودک به طور مستقیم بر سلامت و جایگاه دندان‌های دائمی آینده تأثیرگذار است. اگر دندان‌های شیری دچار مشکل شوند، ممکن است کودک شما در آینده با مشکلات جدی‌تری روبرو شود. در نتیجه نیازمند مراجعه مکرر به دندانپزشک اطفال است. موضوعی که علاوه بر صرف زمان زیاد، هزینه‌های بالایی را هم به دنبال خواهد داشت.
به همین دلیل توصیه می‌شود از همان دوران کودکی و حتی شیرخوارگی، کودک را نزد متخصص دندانپزشکی اطفال ببرید تا پیش از بروز هرگونه مشکل، اقدامات پیشگیرانه و درمانی لازم انجام شود.
مسواک مناسب برای کودکان چه ویژگی‌هایی دارد؟
انتخاب مسواک مناسب برای کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد. بهترین مسواک برای کودک، مسواکی با برس نرم و لطیف است که هنگام استفاده آسیبی به لثه‌های حساس و دندان‌های ظریف او وارد نکند.
اندازه سری مسواک باید به گونه‌ای باشد که به راحتی در دهان کودک جای بگیرد و بتواند همه سطوح دندان‌ها را به خوبی تمیز کند. مسواک‌هایی با دسته ارگونومیک که برای دست کودکان طراحی شده‌اند نیز کمک می‌کنند تا کودک به شکل صحیح‌تری مسواک بزند و این روند برایش لذت بخش‌تر شود.
علت پوسیدگی زودرس دندان‌ها در شیرخوارگی چیست؟
پوسیدگی زودرس دندان‌ها در شیرخوارگی معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- تغذیه مکرر با شیر یا مایعات شیرین در طول شب بدون تمیز کردن دندان‌ها که باعث می‌شود شکر موجود در شیر زمینه را برای رشد باکتری‌های پوسیدگی فراهم کند.
- استفاده از پستانک‌های آغشته به عسل یا شکر که مستقیماً باعث ایجاد پوسیدگی می‌شوند.
- انتقال باکتری‌های پوسیدگی دهنده از دهان والدین به کودک خصوصاً در صورت وجود پوسیدگی‌های درمان نشده در والدین.
این عوامل همراه با بهداشت ناکافی دهان باعث می‌شوند پوسیدگی به سرعت گسترش پیدا کند و دندان‌های شیری آسیب جدی ببینند.
آیا قطره آهن باعث پوسیدگی دندان نوزاد می‌شود؟
قطره آهن به خودی خود عامل پوسیدگی دندان‌ها نیست. با این حال، مصرف قطره آهن می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود و لکه‌هایی با رنگ تیره یا زرد بر روی سطح دندان‌ها ایجاد کند. این تغییر رنگ بیشتر جنبه زیبایی دارد و معمولاً با رعایت بهداشت دهان و شستشوی دندان‌ها پس از مصرف قطره آهن قابل کنترل است.
در صورت نگرانی می‌توانید از دندانپزشکان متخصص ما راهنمایی بگیرید تا با توجه به شرایط خاص کودکتان، توصیه‌های لازم را ارائه دهند. برای دریافت مشاوره رایگان می‌توانید با شماره ۸۸۵۵۸۶۰۶ تماس بگیرید.
بهترین تغذیه برای حفظ سلامت دندان‌های کودکان چیست؟
تغذیه سالم و مناسب نقش مهمی در حفظ سلامت دندان‌های کودکان دارد. توصیه می‌شود مصرف قندها و نشاسته‌های ساده که به سرعت در دهان تبدیل به اسید می‌شوند به حداقل برسد.
در مقابل، استفاده از میوه‌ها و سبزیجات تازه که حاوی فیبر طبیعی هستند، کمک می‌کند تا دندان‌ها به صورت طبیعی تمیز شوند و جریان بزاق افزایش یابد. همچنین ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین E، کلسیم و فسفر در سلامت و استحکام دندان‌ها نقش اساسی دارند.
نوشیدن آب کافی و جایگزینی میان وعده‌های شیرین با گزینه‌های سالم نیز به پیشگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
اگر دندان شیری کودک کشیده شود، چه مشکلاتی ممکن است به وجود آید؟
کشیدن زودهنگام دندان شیری ممکن است مشکلات متعددی به دنبال داشته باشد. دندان‌های شیری نقش مهمی در جویدن غذا و تغذیه صحیح کودک دارند، بنابراین از دست دادن آن‌ها می‌تواند باعث اختلال در تغذیه و رشد عمومی کودک شود.
علاوه بر این، این دندان‌ها به عنوان نگهدارنده فضای مناسب برای رویش دندان‌های دائمی عمل می‌کنند. اگر دندان شیری کشیده شود و جای آن خالی بماند، دندان‌های مجاور ممکن است به سمت فضای خالی حرکت کنند و باعث ازدحام یا رشد نامنظم دندان‌های دائمی شوند. این مسئله نیازمند درمان‌های پیچیده و پرهزینه ارتودنسی در آینده خواهد بود. بنابراین حفظ دندان‌های شیری حتی اگر دچار پوسیدگی باشند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
جمع‌بندی
رسیدگی به سلامت دهان و دندان کودکان از همان سال‌های ابتدایی زندگی، نقش کلیدی در شکل گیری عادات درست بهداشتی و پیشگیری از مشکلات جدی در آینده دارد. خدمات دندانپزشکی اطفال نه تنها شامل درمان‌های رایج مانند پر کردن و کشیدن دندان است، بلکه جنبه‌های پیشگیرانه و ارتقاء سلامت را نیز در بر می‌گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع، توصیه می‌شود معاینه‌های منظم و مراجعه به یک مرکز معتبر را در برنامه مراقبتی فرزند خود قرار دهید. انتخاب یک محیط امن، آرام و تخصصی باعث می‌شود که کودک تجربه‌ای مثبت از دندانپزشکی داشته باشد و بدون ترس، خدمات موردنیاز را دریافت کند.
اگر به دنبال مرکزی مطمئن برای بررسی و درمان آسیب‌های دندان فرزندتان هستید، کلینیک دندانپزشکی آدنیس با بهره‌گیری از تیمی مجرب و باتجربه در زمینه دندانپزشکی کودکان، آماده ارائه خدمات به شما همشهریان عزیز است.
ما در این مجموعه تلاش می‌کنیم محیطی آرام و دلنشین را برای کودکان شما فراهم کنیم. با مراجعه منظم به کلینیک آدنیس می‌توانید از سلامت دندان‌های شیری و دائمی فرزندتان مطمئن شوید و لبخندی سالم و زیبا را برای او به ارمغان بیاورید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۸۸۵۵۸۶۰۶ تماس حاصل فرمایید.