کشیدن دندان: دلایل، نحوه انجام و مراقبت‌های بعد از آن
کشیدن دندان از آن درمان‌هایی است که همیشه با اضطراب همراه بوده؛ درمانی نه چندان محبوب که در ذهن بسیاری از افراد با درد، خونریزی و خاطرات ناراحت کننده گره خورده است. در گذشته، یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای رهایی از دندان درد، کشیدن آن بود. اقدامی که گاهی اوقات به دلیل نبود امکانات درمانی پیشرفته یا هزینه های بالای ترمیم به ناچار صورت می‌گرفت و در نهایت عوارضی مانند جابجایی دندان‌ها، تحلیل لثه و مشکلات گوارشی را به همراه داشت. اما خوشبختانه امروزه، رویکرد اصلی علم دندانپزشکی بر حفظ دندان‌های طبیعی متمرکز است و کشیدن دندان تنها زمانی انجام می شود که تمامی راه‌های درمانی دیگر بی نتیجه باشند.
با این حال گاهی شدت پوسیدگی، عفونت یا بیماری‌های لثه آنقدر زیاد است که جایی برای حفظ دندان باقی نمی‌گذارد و دندانپزشک پس از بررسی‌های دقیق، تصمیم به کشیدن دندان می گیرد. در این مقاله با دلایل کشیدن دندان، نحوه انجام، هزینه‌ها و مراقبت‌های بعد از آن آشنا خواهیم شد. پس با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره این فرآیند رایج و گاه ضروری بدانید.
دلایل کشیدن دندان چیست؟
کشیدن دندان همیشه آخرین گزینه درمانی است و زمانی انجام می‌شود که هیچ راه دیگری برای نجات دندان وجود نداشته باشد. دندانپزشکان همیشه سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است دندان‌ها را حفظ کنند، چون هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین دندان طبیعی شود. حتی بهترین پروتزها هم نمی‌توانند حس و کارکرد دندان‌های واقعی را داشته باشند.
اما در شرایط خاصی، کشیدن دندان اجتناب ناپذیر است. در ادامه به چند مورد از دلایلی اشاره می‌کنیم که ممکن است شما نیاز به کشیدن دندان پیدا کنید:
- عفونت شدید: زمانی که یک دندان به قدری دچار عفونت شود که هیچ روش درمانی دیگری نتواند آن را ترمیم کند، کشیدن دندان بهترین راهکار خواهد بود.
- دندان اضافی: گاهی دندان‌هایی که اضافی رشد کرده‌اند، می‌توانند مانع از درآمدن دندان‌های دیگر شوند. در چنین حالتی کشیدن دندان ضروری می‌شود.
- دندان‌های شیری: در مواردی که دندان شیری به موقع نیفتد و مانع از رویش دندان‌های دائمی شود، نیاز به کشیدن آن خواهیم داشت.
- پوسیدگی شدید: وقتی پوسیدگی دندان به حدی برسد که ترمیم آن غیرممکن باشد، کشیدن آن تنها راه ممکن است.
- شلوغی و نامرتبی دندان‌ها: گاهی اوقات، درمان ارتودنسی که برای اصلاح بی‌نظمی دندان‌ها انجام می‌شود به کشیدن دندان نیاز دارد تا فضای کافی برای مرتب کردن دندان‌ها فراهم شود.
- دندان‌های نهفته: دندان‌های نهفته مانند دندان عقل که به طور طبیعی از لثه بیرون نمی‌آیند، ممکن است دردسرساز شوند و برای جلوگیری از مشکلات بیشتر نیاز به کشیدن آن‌ها باشد.
- مشکلات لثه‌ای: در صورتی که بیماری‌های لثه باعث لق شدن دندان و آسیب به آن شده باشند، ممکن است کشیدن دندان بهترین گزینه درمانی باشد.
کشیدن دندان چگونه انجام می‌شود؟
کشیدن دندان، فرآیندی دقیق و مرحله به مرحله است که با بررسی اولیه آغاز شده و با مراقبت‌های بعد از آن به پایان می‌رسد. در ادامه با روند کلی این درمان آشنا می‌شوید:
۱-قبل از کشیدن دندان: معاینه و بررسی شرایط
پیش از هر اقدامی، دندانپزشک وضعیت دندان آسیب دیده و بافت لثه اطراف آن را به دقت معاینه میکند. برای ارزیابی دقیق‌تر، معمولاً از تصاویر اشعه ایکس کمک گرفته می‌شود تا میزان پوسیدگی، موقعیت دندان و تراکم استخوان اطراف آن مشخص شود.
در این مرحله، بیمار باید اطلاعات کاملی درباره داروهای مصرفی و شرایط پزشکی خاص خود (مانند بیماری‌های مزمن یا بارداری) در اختیار دندانپزشک قرار دهد. این اطلاعات در انتخاب نوع درمان و پیشگیری از عوارض احتمالی، نقش بسیار مهمی دارد.
2-حین کشیدن دندان: بی‌حسی و خارج کردن دندان
پس از بررسی شرایط، ناحیه مورد نظر با داروهای موضعی بی‌حس می‌شود تا بیمار حین درمان دردی احساس نکند؛ سپس دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، دندان را به آرامی شل کرده و آن را از حفره لثه خارج میکند.
در مواردی که دندان به شدت آسیب دیده یا دسترسی به آن دشوار باشد، ممکن است نیاز به ایجاد برش در بافت لثه برای تسهیل خروج دندان وجود داشته باشد. همچنین گاهی ممکن است دندان هنگام کشیدن خرد شود که در این صورت قطعات آن به دقت خارج خواهند شد.
۳-بعد از کشیدن دندان: کنترل خونریزی و آغاز ترمیم
پس از خروج کامل دندان، جای خالی آن به طور کامل تمیز و ضدعفونی می‌شود. در صورت نیاز برای کنترل خونریزی یا تسریع روند بهبودی ممکن است بخیه زده شود.
در پایان، یک تکه گاز استریل روی ناحیه قرار داده می‌شود و از بیمار خواسته می‌شود آن را با فشار ملایم بین دندان‌ها نگه دارد. این کار به تشکیل لخته خون کمک کرده و مانع ادامه خونریزی می‌شود. تا ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان، خونریزی خفیف طبیعی است و به تدریج کاهش می‌یابد.
آمادگی‌های قبل از کشیدن دندان
اگر چه کشیدن دندان در اغلب موارد یک درمان کم خطر محسوب می‌شود، اما در برخی شرایط می‌تواند احتمال ورود باکتری‌ها به جریان خون را افزایش دهد یا باعث عفونت در بافت‌های اطراف شود. به همین دلیل، در برخی موارد ممکن است قبل از کشیدن دندان نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشید. بنابراین توصیه می‌شود پیش از کشیدن دندان، سابقه پزشکی خود را به صورت کامل در اختیار دندانپزشک قرار دهید.
از جمله مواردی که می‌بایست به اطلاع دندانپزشک برسانید عبارتند از:
- بیماری‌ها یا مشکلات قلبی (مانند نقص مادرزادی قلب، استفاده از استنت یا بالون)
- اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن
- بیماری‌های کبدی یا نارسایی کبد
- داشتن مفصل مصنوعی (مثل مفصل ران یا زانو)
- سابقه ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی
همچنین دندانپزشک را در جریان تمام داروها و مکمل‌های شیمیایی یا گیاهی که مصرف می‌کنید قرار دهید، چرا که ممکن است در روند درمان یا تجویز داروهای بعد از کشیدن دندان تأثیرگذار باشند.
مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان
با پایان یافتن فرآیند کشیدن دندان، مرحله‌ای حساس آغاز می‌شود که نقش اصلی آن بر عهده خود بیمار است. مراقبت های بعد از کشیدن دندان تأثیر مستقیمی بر روند ترمیم، کاهش درد و پیشگیری از عفونت دارند.
مهمترین نکات مراقبتی عبارتند از:
- بهداشت دهان را حفظ کنید: برای جلوگیری از عفونت، دهان خود را طبق توصیه دندانپزشک با محلول آب نمک رقیق یا دهانشویه مخصوص شستشو دهید. اما توجه داشته باشید که این کار باید با ملایمت انجام شود و در ساعات اولیه بعد از کشیدن دندان، معمولاً شستشو توصیه نمی‌شود.
- از مسواک زدن مستقیم روی جای خالی دندان خودداری کنید: تا زمانی که دندانپزشک اجازه نداده، نباید روی جای خالی دندان مسواک بزنید. اما سایر دندان‌ها باید همچنان به طور منظم با مسواک و نخ دندان تمیز شوند تا خطر پوسیدگی و تجمع باکتری کاهش یابد.
- مصرف داروها را جدی بگیرید: اگر آنتی بیوتیک یا مسکن برایتان تجویز شده است، طبق دستور و سر وقت آن‌ها را مصرف کنید. در صورت نیاز به مسکن بدون نسخه، استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- از فعالیت‌های شدید بپرهیزید: تا ۴۸ ساعت بعد از کشیدن دندان از انجام کارهای سنگین، ورزش یا هر فعالیتی که فشار زیادی به بدن وارد میکند، خودداری کنید. فعالیت‌های شدید می‌توانند باعث تحریک لثه و شروع مجدد خونریزی شوند.
- پیش از بازگشت به فعالیت‌های روزمره با دندانپزشک خود مشورت کنید: اگر ورزشکار هستید یا شغل پرتحرکی دارید، بهتر است درباره زمان مناسب بازگشت به روال عادی با دندانپزشک خود مشورت کنید.
بعد از کشیدن دندان چه کارهایی نباید کرد؟
برای اینکه روند بهبودی بدون مشکل طی شود و دچار عوارضی مانند عفونت یا خشکی حفره دندان نشوید، رعایت برخی نکات ضروری است. در ادامه به مهمترین مواردی که نباید بعد از کشیدن دندان انجام دهید، اشاره می‌کنیم:
- تا ۲۴ ساعت اول دهان خود را با شدت نشویید. شستشوی شدید ممکن است لخته خون را از محل خارج کند و روند بهبودی را دچار اختلال کند.
- نوشیدنی‌های خیلی داغ یا خیلی سرد ننوشید. دمای شدید می‌تواند به محل زخم آسیب برساند یا باعث بروز درد شود.
- از فعالیت‌های سنگین بپرهیزید. تحرک زیاد و افزایش فشار خون می‌تواند احتمال خون ریزی را بالا ببرد.
- سیگار نکشید و از نی برای نوشیدن استفاده نکنید. این موارد به دلیل ایجاد مکش در دهان می‌توانند لخته خون را از جای خود خارج کرده و منجر به عارضه خشکی حفره شوند.
- تا ۲۴ ساعت از مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا دهان شویه‌های حاوی الکل خودداری کنید. این مواد ممکن است به بافت حساس لثه آسیب بزنند یا باعث تحریک جای خالی دندان شوند.
- خوراکی‌های دارای دانه های ریز نخورید. دانه‌های موادی مانند توت، کیوی یا توت فرنگی ممکن است در جای خالی دندان گیر کنند و منجر به التهاب یا عفونت شوند.
فرق کشیدن دندان با جراحی و بدون جراحی چیست؟
کشیدن دندان همیشه به یک شکل انجام نمی‌شود. بسته به موقعیت دندان، شدت آسیب و شرایط دهان، دندانپزشک ممکن است از یکی از دو روش زیر استفاده کند:
۱-کشیدن دندان به روش معمولی
در مواردی که دندان به طور کامل از لثه بیرون زده و دسترسی به آن آسان است، روش معمولی یا غیرجراحی انتخاب می‌شود.
در این حالت، ابتدا ناحیه موردنظر با داروی بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌شود. سپس دندانپزشک با ابزارهای مخصوص، دندان را به آرامی لق میکند و سپس از حفره خارج می‌نماید. در پایان، برای کنترل خونریزی و کمک به شکل گیری لخته، یک گاز استریل روی ناحیه قرار داده می‌شود.
در شرایط پیچیده‌تر مانند دندان‌های نهفته یا نیمه نهفته (مانند دندان عقل یا نیش‌هایی که داخل لثه گیر کرده‌اند)، کشیدن دندان به روش جراحی انجام می‌شود. در این روش، ممکن است بی‌حسی موضعی یا حتی بیهوشی عمومی انجام شود تا بیمار هیچ دردی احساس نکند.
دندانپزشک ابتدا برشی در لثه ایجاد میکند تا به دندان دسترسی پیدا کند. در صورت نیاز، دندان به چند بخش تقسیم می‌شود تا راحت‌تر از محل خارج شود. پس از خارج کردن دندان، محل جراحی بخیه زده شده و داروهایی مانند آنتی بیوتیک یا مسکن برای پیشگیری از عفونت و کنترل درد تجویز می‌شود.
کشیدن دندان چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان لازم برای کشیدن دندان بسته به وضعیت دندان و نوع روش انتخابی دندانپزشک می‌تواند بین ۱۰ دقیقه تا حدود یک ساعت متغیر باشد. در ویزیت اولیه، پزشک با بررسی وضعیت کلی سلامت دهان و دندان، نوع بی‌حسی و روش مناسب برای کشیدن دندان را انتخاب کرده و بازه زمانی تقریبی را به شما اطلاع می‌دهد.
هزینه کشیدن دندان چقدر است؟
هزینه کشیدن دندان یک رقم ثابت برای همه افراد نیست و تحت تأثیر چند عامل مهم قرار می‌گیرد. اولین عامل، نوع دندانی است که قرار است کشیده شود. به عنوان مثال، کشیدن دندان عقل نهفته به دلیل پیچیدگی در دسترسی و نیاز به جراحی، هزینه‌‌بر تر از کشیدن یک دندان ساده و قابل مشاهده است.
همچنین روش انجام کار نیز اهمیت زیادی دارد. اگر دندان به روش ساده و بدون نیاز به جراحی کشیده شود، هزینه کمتر خواهد بود. در حالی که روش‌های جراحی به دلیل نیاز به تجهیزات و زمان بیشتر، هزینه بالاتری دارند.
در نهایت، تخصص فردی که کار را انجام می‌دهد نیز مهم است. خدمات ارائه شده توسط جراحان یا متخصصین معمولاً هزینه بیشتری نسبت به دندانپزشکان عمومی دارد، اما در برخی موارد می‌تواند دقت و اثربخشی بالاتری را برای بیمار به همراه داشته باشد.
پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی دقیق‌تر از هزینه کشیدن دندان با شماره تلفن 02188558606 تماس بگیرید تا همکاران ما شما را راهنمایی کنند.
عوارض کشیدن دندان
به طور کلی کشیدن دندان، یک درمان ساده و ایمن است. در بیشتر موارد نیز اگر این کار توسط دندانپزشک مجرب انجام شود و مراقبت‌های بعد از آن به درستی رعایت شود، مشکل جدی به وجود نمی‌آید.
با این حال، مانند هر اقدام درمانی دیگری احتمال بروز برخی عوارض وجود دارد که بهتر است از آن‌ها آگاه باشید:
- عفونت: یکی از رایج ترین عوارض، عفونت در جای خالی دندان است. اگر بهداشت دهان به خوبی رعایت نشود یا سیستم ایمنی بدن تضعیف شده باشد، احتمال رشد باکتری‌ها و ایجاد التهاب وجود دارد.
- آسیب به عصب: در موارد نادر به ویژه هنگام کشیدن دندان‌های آسیاب پایین یا دندان عقل، احتمال تماس ابزار دندانپزشکی با اعصاب اطراف وجود دارد که ممکن است منجر به بی حسی موقت یا گاهی طولانی مدت در لب، زبان یا چانه شود.
- خونریزی: خونریزی خفیف تا چند ساعت بعد از کشیدن دندان طبیعی است. اما در صورت ادامه دار بودن یا شدید شدن آن باید حتماً با دندانپزشک مشورت کنید.
- تورم، التهاب و کبودی: واکنش طبیعی بدن به آسیب بافتی می‌تواند به شکل تورم یا کبودی در اطراف ناحیه مدنظر ظاهر شود. این علائم معمولاً طی چند روز به تدریج کاهش می‌یابند.
- خشکی حفره (Dry Socket): یکی از عوارض نسبتاً دردناک، خشکی حفره دندان است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که لخته خون محافظ در محل دندان کشیده شده شکل نگیرد یا زودتر از موعد از بین برود. این وضعیت باعث درد شدید و تأخیر در روند بهبودی می‌شود.
آیا بعد از کشیدن، درد داریم؟
پس از پایان تأثیر داروی بی‌حسی، طبیعی است که در ناحیه‌ای که دندان کشیده شده، احساس درد داشته باشید. این درد بخشی از روند بهبودی است و معمولاً در چند روز ابتدایی بعد از کشیدن دندان احساس می‌شود. البته جای نگرانی نیست؛ چرا که این درد قابل کنترل بوده و اغلب با داروهای مسکن ساده تسکین پیدا میکند.
دندانپزشک شما معمولاً برای کاهش درد، مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن یا ژلوفن را توصیه میکند. اگر این داروها طبق دستور و به موقع مصرف شوند، شدت درد به شدت کاهش می‌یابد.
البته در صورتی که درد بسیار شدید، مداوم یا غیرقابل تحمل باشد و با مسکن‌های ساده کنترل نشود، لازم است موضوع را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. این وضعیت ممکن است نشانه عوارضی مانند عفونت یا خشکی حفره باشد و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
درد بعد از کشیدن دندان تا چند روز طبیعی است؟
احساس درد بعد از کشیدن دندان موضوعی طبیعی است که معمولاً بین یک تا سه روز ادامه دارد و به تدریج کاهش می‌یابد. البته در برخی شرایط به خصوص زمانی که دندان نهفته یا دارای عفونت بوده، ممکن است این درد خفیف تا حدود یک هفته باقی بماند.
با این حال، اگر پس از روز سوم تا پنجم، درد نه تنها کاهش نیافت، بلکه شدیدتر شد یا با علائمی مانند تورم شدید، تب، بوی نامطبوع دهان یا ترشح همراه بود، احتمال وجود عفونت یا عارضه خشکی حفره دندان وجود دارد. در چنین شرایطی لازم است هرچه سریعتر با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
آیا می توانیم بعد از کشیده شدن دندان غذا بخوریم؟
بله، اما باید مراقب باشیم چه چیزی می‌خوریم. در چند روز ابتدایی بعد از کشیدن دندان بهتر است فقط از غذاهای نرم و خنک استفاده کنیم؛ مثل ماست، پوره سیب زمینی، سوپ ولرم، اسموتی و بستنی. خوردن غذاهای داغ، تند، سفت یا ترد ممکن است باعث تحریک محل زخم شده و روند بهبودی را به تعویق بیندازد.
چه زمانی می‌توانم بعد از کشیدن دندان به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهم؟
در روز اول بهتر است کاملاً استراحت کنید و از انجام هرگونه فعالیت بدنی شدید مانند ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید. از روز دوم می‌توانید فعالیت‌های سبک روزمره را به آرامی از سر بگیرید. اما اگر احساس ناراحتی یا درد دارید، کمی بیشتر استراحت کنید و به بدنتان فرصت بهبودی بدهید.
جمع‌بندی
کشیدن دندان، اگرچه در نگاه اول اقدامی ساده و رایج به نظر می رسد، اما در واقع یک فرآیند درمانی مهم است که نیازمند توجه، مراقبت و آگاهی است. تصمیم به کشیدن دندان نباید با بی‌تفاوتی گرفته شود. بلکه باید بر اساس تشخیص دقیق دندانپزشک و در نظر گرفتن تمامی جوانب آن انجام شود. به همین دلیل، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، مراجعه به دندانپزشکی مجرب، مورد اعتماد و آگاه به جدیدترین روش‌های درمانی است تا این فرایند در بهترین حالت و با کمترین عوارض انجام شود.
انتخاب آگاهانه، آغاز یک درمان موفق است.